Δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ Α 71/7-4-2022 ο Ν.4919/2021 για την Σύσταση εταιρειών μέσω των Υπηρεσιών Μιας Στάσης (Υ.Μ.Σ.) και την τήρηση του Γενικού Εμπορικού Μητρώου (Γ.Ε.ΜΗ.) – Ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2019/1151 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 20ής Ιουνίου 2019 για την τροποποίηση της Οδηγίας (ΕΕ) 2017/1132, όσον αφορά τη χρήση ψηφιακών εργαλείων και διαδικασιών στον τομέα του εταιρικού δικαίου (L 186) και λοιπές επείγουσες διατάξεις.
Οι διατάξεις του νέου νόμου, που αντικαθιστά και καταργεί τον ισχύοντα μέχρι σήμερα Ν.4635/2018, για τις υπηρεσίες μίας στάσης και την λειτουργία του Γενικού Εμπορικού Μητρώου, δεν απέχουν ουσιαστικά από τις βασικές αρχές του μέχρι σήμερα ισχύοντος νομοθετικού πλαισίου, πλην όμως, εισάγουν και αρκετές καινοτομίες, επιχειρώντας να αμβλύνουν τις όποιες παθογένειες και δυσλειτουργίες είχαν παρατηρηθεί κατά την εφαρμογή στην πράξη των διατάξεων του Ν.4635/2018 .
Ειδικότερα και ο νέος νόμος επιχειρεί να αξιοποιήσει στο έπακρο, τόσο τις νέες τεχνολογίες, όσο κυρίως την διασύνδεση των μητρώων και των πληροφοριακών συστημάτων του Δημοσίου, κατά την σύσταση των εταιρειών και κατά την διαδικασία της καταχώρισης των στοιχείων των εταιρειών, που δημοσιεύονται στο Γ.Ε.ΜΗ. και για πρώτη φορά προβλέπει στα άρθρο 38 και 41, την δυνατότητα για την πλήρη επιγραμμική σύσταση και καταχώριση των στοιχείων των υποκαταστημάτων αλλοδαπών εταιρειών είτε κράτους μέλους της ΕΕ ή και τρίτων χωρών, στην Ελλάδα, με απλούστευση των διαδικασιών και σύντμηση του μέχρι σήμερα απαιτούμενου χρόνου .
Μία από τις σημαντικότερες καινοτομίες του νέου νόμου αφορά, την προβλεπόμενη στο άρθρο 52 σύσταση του μητρώου Μη Εμπορικής Οικονομικής Δραστηριότητας (Μ.Μ.Ε.Ο.Δ.), το οποίο θα τηρείται στο πληροφοριακό σύστημα του Γ.Ε.ΜΗ., ως διακριτό μητρώο και στο οποίο θα εγγράφονται υποχρεωτικά:
α) τα σωματεία των άρθρων 78 έως 107 ΑΚ,
β) τα ιδρύματα των άρθρων 108 έως 121 ΑΚ,
γ) οι επιτροπές εράνων των άρθρων 122 έως 126 ΑΚ και
δ) οι αστικές εταιρείες των άρθρων 741 έως 784 ΑΚ. , ενώ η εγγραφή τους θα πραγματοποιείται ατελώς μέσω, μέσω διαλειτουργικότητας με το πληροφοριακό σύστημα TAXIS, παράλληλα δε, η σχετική εγγραφή αυτών των νομικών προσώπων δεν θα συνεπάγεται την κτήση της εμπορικής ιδιότητας και των υποχρεώσεων που ισχύουν για τους υπόχρεους εγγραφής στο Γ.Ε.ΜΗ., ενώ επίσης δεν θα δημιουργεί υποχρέωση τους για την καταβολή των τελών, πλην των τελών για την δέσμευση διακριτικού τίτλου, εφόσον αυτό επιλεγεί από τα ίδια, τέλος δε, η σχετική εγγραφή δεν θα επιφέρει ούτε και την αυτοδίκαιη εγγραφή τους σε επιμελητήριο του Ν.4497/2017 (ΦΕΚ Α’ 171).
Μία δεύτερη σημαντική καινοτομία του νέου νόμου είναι η πρόβλεψη στην διάταξη του άρθρου 56 της συγκρότησης Γενικού Μητρώου Μελών Επιστημονικών Φορέων (ΓΕ.Μ.Μ.Ε.Φ.) στο οποίο θα εγγράφονται προαιρετικά, τα πρόσωπα που ασκούν ελεύθερη επαγγελματική δραστηριότητα και δεν διενεργούν εμπορικές πράξεις, τα οποία είναι εγγεγραμμένα στους κατωτέρω επιστημονικούς φορείς ή στα μέλη αυτών: Τεχνικό Επιμελητήριο της Ελλάδος, Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος, Ολομέλεια Προέδρων Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδος, Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος, Ελληνική Οδοντιατρική Ομοσπονδία, Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος, Συντονιστική Επιτροπή Συμβολαιογραφικών Συλλόγων Ελλάδος, Ομοσπονδία Δικαστικών Επιμελητών Ελλάδος, Πανελλήνιος Κτηνιατρικός Σύλλογος («επιστημονικοί φορείς»).
Το ΓΕ.Μ.Μ.Ε.Φ. θα τηρείται σε πληροφοριακό σύστημα, που θα αναπτύσσουν από κοινού οι επιστημονικοί φορείς. Το κόστος ανάπτυξης, συντήρησης και λειτουργίας του πληροφοριακού συστήματος θα καλύπτουν οι επιστημονικοί φορείς κατά την αναλογία των μελών τους, ενώ η ανάπτυξη, η λειτουργία και η συντήρηση του πληροφοριακού συστήματος, καθώς και η ευθύνη της εποπτείας και της τήρησης του ΓΕ.Μ.Μ.Ε.Φ., θα ανατίθεται σε εννεαμελές συλλογικό διακλαδικό όργανο, στο οποίο συμμετέχει ένας εκπρόσωπος κάθε επιστημονικού φορέα («Επιτροπή Εποπτείας ΓΕ.Μ.Μ.Ε.Φ.»). Το όργανο διοίκησης κάθε επιστημονικού φορέα θα ορίζει προς τούτο έναν εκπρόσωπο με τον αναπληρωτή του, με διετή θητεία, η οποία δύναται να ανανεώνεται.
Παράλληλα προβλέπεται ότι, η εγγραφή των μελών των επιστημονικών φορέων στο ΓΕ.Μ.Μ.Ε.Φ. θα πραγματοποιείται χωρίς οικονομική επιβάρυνση τους, κατόπιν αίτησης, η οποία μπορεί να υποβάλλεται και με ηλεκτρονικά μέσα. Προς τούτο θα είναι δυνατόν να αξιοποιείται η διαλειτουργικότητα με υφιστάμενα πληροφοριακά συστήματα των επιστημονικών φορέων. Η εγγραφή των μελών των επιστημονικών φορέων στο ΓΕ.Μ.Μ.Ε.Φ. τίθεται ως προϋπόθεση, προκειμένου τα ως άνω μέλη να λάβουν κάθε είδους ενωσιακή οικονομική ενίσχυση, ή επιχορήγηση μέσω του ΕΣΠΑ, του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και άλλων πηγών.
Ταυτόχρονα με την καθιέρωση του νέου αυτού Γενικού Μητρώου Μελών Επιστημονικών Φορέων (ΓΕ.Μ.Μ.Ε.Φ.), στο άρθρο 59 του νέου νόμου προβλέπεται και κατάργηση της υπ. αριθμ. 90043/10.8.2021 απόφασης του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, «Καθορισμός των Κωδικών Αριθμών Δραστηριότητας (Κ.Α.Δ.) που αντιστοιχούν σε εμπορική δραστηριότητα και μη εμπορική δραστηριότητα Εγγραφή και υποχρεώσεις δημοσιότητας των φυσικών προσώπων που εγγράφονται στο Γ.Ε.ΜΗ. βάσει Κ.Α.Δ. (ΦΕΚ Β’ 4066), η ισχύς της οποίας είχε πρόσφατα ανασταλεί μέχρι και την 30/6/2022 και με τον τρόπο αυτό παύει και η όποια αναταραχή είχε προκληθεί στα μέλη των ως άνω επιστημονικών φορέων, για την επικείμενη υποχρεωτική εγγραφή τους στο Γ.Ε.ΜΗ.
Μεταξύ δε των σημαντικών τροποποιήσεων που επιφέρουν οι διατάξεις του νέου Ν.4919/2022 και οι οποίες αποτελούν και αποδοχή κατά το πλείστον των σχετικών παρατηρήσεων που υπέβαλε το Επαγγελματικό Επιμελητήριο, κατά το στάδιο της διαβούλευσης του σχετικού νομοσχεδίου και οι εξής :
-Στο άρθρο 22 παρ. 6 του νέου νόμου προβλέπεται ότι, με την εγγραφή του υπόχρεου στο Γ.Ε.ΜΗ., το πληροφοριακό σύστημα του Γ.Ε.ΜΗ. θα χορηγεί αυτομάτως σε αυτόν ευρωπαϊκό μοναδικό ταυτοποιητή (EUID). Ο μοναδικός ταυτοποιητής περιλαμβάνει, τουλάχιστον, στοιχεία που επιτρέπουν την ταυτοποίηση του κράτους μέλους του μητρώου, του εθνικού μητρώου καταγωγής και του αριθμού της εταιρείας σε αυτό το μητρώο και, κατά περίπτωση, χαρακτηριστικά για να αποφεύγονται σφάλματα ταυτοποίησης.
-Στο άρθρο 24 προβλέπεται ότι, στο πλαίσιο της λειτουργίας του Σ.ΔΙ.ΜΗ.Ε. B.R.I.S., το Γ.Ε.ΜΗ.:
α) Επικοινωνεί ηλεκτρονικά με τα λοιπά εθνικά μητρώα άλλων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να:
αα) λαμβάνει πληροφορίες σχετικά με στοιχεία που είναι αποθηκευμένα σε άλλο εθνικό μητρώο κράτους μέλους και αφορούν σε κεφαλαιουχικές εταιρείες με έδρα σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και υποκαταστήματά τους εγκατεστημένα σε κράτος μέλος άλλο από εκείνο στο οποίο βρίσκεται η έδρα της εταιρείας, και
αβ) χορηγεί πληροφορίες σχετικά με τα στοιχεία των άρθρων 33 και 35 αναφορικά με τις κεφαλαιουχικές εταιρείες με έδρα στην ημεδαπή, καθώς και σχετικά με τα στοιχεία του άρθρου 39 για τα υποκαταστήματα αλλοδαπών εταιρειών, που έχουν έδρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, β) απαντά σε ερωτήματα που τίθενται από μεμονωμένους χρήστες στο ευρωπαϊκό ενιαίο σημείο ηλεκτρονικής πρόσβασης στο Σ.ΔΙ.ΜΗ.Ε.B.R.I.S., σχετικά με πληροφορίες της υποπερ. αβ) της περ. α).
Επίσης προβλέπεται ότι το πληροφοριακό σύστημα Γ.Ε.ΜΗ. διασυνδέεται με το TAXIS για τη λήψη και διαβίβαση δεδομένων, που προβλέπονται ως καταχωριζόμενα ή υποβαλλόμενα από τους υπόχρεους και στα δύο πληροφοριακά συστήματα. Πέραν της ανωτέρω διασύνδεσης δύναται να πραγματοποιείται και ανταλλαγή αρχείων μεταξύ των δύο πληροφοριακών συστημάτων, ενώ παράλληλα προβλέπεται ότι το Γ.Ε.ΜΗ. θα μπορεί να διασυνδέεται και με άλλα μητρώα, αρχεία και βιβλία που τηρούνται ηλεκτρονικά, σχετικά με πράξεις, έγγραφα, στοιχεία ή δεδομένα που καταχωρίζονται σε αυτά, καθώς και με τα δεδομένα του δημοσίου τομέα του άρθρου 47 του Ν.4623/2019 (ΦΕΚ Α’ 134) και επιπλέον προβλέπεται ότι, το Γ.Ε.ΜΗ. θα διασυνδέεται, προκειμένου να χορηγεί αντίγραφα πράξεων, στοιχεία ή δεδομένα που υποβάλλονται σε δημοσιότητα, σε άλλα μητρώα, αρχεία ή βιβλία.
Τέλος ορίζεται ότι, το Γ.Ε.ΜΗ. θα χορηγεί δεδομένα και σε άλλα μητρώα, βάσεις δεδομένων, αρχεία και βιβλία που τηρούνται ηλεκτρονικά από πιστωτικά και χρηματοδοτικά ιδρύματα του Ν.4261/2014 (ΦΕΚ Α’ 107), από ιδρύματα πληρωμών του Ν.4537/2018 (ΦΕΚ Α’ 84) και ιδρύματα ηλεκτρονικού χρήματος του Ν.4021/2011 (ΦΕΚΑ’ 218), όπως και σε διατραπεζικές εταιρείες που διαχειρίζονται αρχεία δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς χάριν των ως άνω ιδρυμάτων, τα οποία δραστηριοποιούνται νομίμως στην Ελληνική Επικράτεια και δημοσιεύονται στο σχετικό Μητρώο της Τράπεζας της Ελλάδος, τα οποία πληρούν τις υποχρεώσεις παροχής στοιχείων στο «Σύστημα Μητρώων Τραπεζικών Λογαριασμών και Λογαριασμών Πληρωμών» (Σ.Μ.Τ.Λ. και Λ.Π.) του άρθρου 62 του Ν.4170/2013 (ΦΕΚΑ’ 163). Σκοπός της χορήγησης των δεδομένων αυτών είναι η απόκτηση με δομημένο τρόπο στοιχείων που καταχωρίζονται στο ΓΕ.ΜΗ. και δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της προστασίας προσωπικών δεδομένων, του εμπορικού απορρήτου και του άρθρου 47 του Ν.4623/2019. Δεδομένα για τα οποία απαιτείται η συναίνεση των εγγεγραμμένων στο Γ.Ε.ΜΗ. προσώπων, σύμφωνα με όσα προβλέπονται από το άρθρο 9 του Κανονισμού 2016/679/ΕΕ, περί προστασίας των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα, θα χορηγούνται μετά από τη λήψη της σχετικής συγκατάθεσης των φυσικών προσώπων.
-Στο άρθρο29 του νέου νόμου προβλέπεται η διαδικασία της θέσης του υποχρέου σε κατάσταση αναστολής καταχωρήσεων και ειδικότερα ορίζεται ότι:
Το εγγεγραμμένο στο Γ.Ε.ΜΗ. πρόσωπο, θα τίθεται αυτόματα σε κατάσταση αναστολής καταχώρισης αν εμπίπτει σε μία από τις ακόλουθες περιπτώσεις:
α) αν αυτό δεν έχει δημοσιεύσει εμπρόθεσμα στο Γ.Ε.ΜΗ. τις ετήσιες οικονομικές του καταστάσεις, εφόσον απαιτείται,
β) αν αυτό παραμένει χωρίς νόμιμη διοίκηση ή χωρίς εκκαθαριστές για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από έξι (6) μήνες,
γ) αν σε χρονικό διάστημα ενός (1) έτους μετά τη θέση του, για οποιονδήποτε λόγο, σε διαδικασία εκκαθάρισης, δεν έχει προβεί σε δημοσίευση ισολογισμού έναρξης εκκαθάρισης,
δ) αν έχει ανασταλεί ή έχει απενεργοποιηθεί ο Αριθμός Φορολογικού Μητρώου του,
ε) αν δεν έχει προβεί σε διαδικασία πιστοποίησης του μετοχικού ή του εταιρικού του κεφαλαίου εντός των προθεσμιών που ορίζονται στη νομοθεσία περί εταιρικού δικαίου.
Η κατάσταση αναστολής καταχωρίσεων θα αίρεται, αν γίνουν οι καταχωρίσεις που αποδεικνύουν ότι εξέλιπαν οι λόγοι των περ. α) έως και ε) της παρ. 1, ή ότι εκκρεμεί δικαστική απόφαση για τον ορισμό νόμιμης διοίκησης ή εκκαθαριστών. Μέχρι την άρση της κατάστασης αναστολής καταχωρίσεων, επιτρέπονται οι ενέργειες που προβλέπονται στο άρθρο 30, περί αυτεπάγγελτων καταχωρίσεων, διορθώσεων, μεταβολών και διαγραφών από την αρμόδια Υ.Γ.Ε.ΜΗ..
-Στο άρθρο 50 προβλέπονται οι επιβαλλόμενες διοικητικές κυρώσεις στους υπόχρεους σε περίπτωση παραβίασης των όρων που θέτουν οι διατάξεις του νέου νόμου και ορίζονται βαρύτατα διοικητικά πρόστιμα που ξεκινούν από τα 100 Ευρώ και φτάνουν μέχρι και τις 100.000 Ευρώ, κατά της πράξης δε επιβολής αυτών προβλέπεται η άσκηση ενδικοφανούς προσφυγής με ανασταλτικό αποτέλεσμα, ενώ παράλληλα, στο άρθρο 51 προβλέπονται και βαριές ποινικές κυρώσεις για τους παραβάτες των σχετικών διατάξεων .
-Στο άρθρο 54 καθορίζονται οι κανόνες για τον σχηματισμό του διακριτικού τίτλου και της επωνυμίας ενώ παράλληλα, στο άρθρο 57 παρ. 13 προβλέπεται η κατ’ εξουσιοδότηση του νόμου έκδοση υπουργικής απόφασης του Υπουργού Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με την οποία θα ορίζονται τα θέματα εφαρμογής των άρθρων 53 και 54, και ιδίως οι επιτρεπτές και μη επιτρεπτές επωνυμίες και διακριτικοί τίτλοι, ο βαθμός διαφοροποίησης εκάστης επωνυμίας, ή διακριτικού τίτλου, τα επιτρεπτά και μη επιτρεπτά σημεία της επωνυμίας, ή του διακριτικού τίτλου, η χρήση συμβόλων, αριθμών και σημείων στίξης και κάθε άλλος τρόπος διασφάλισης της διαφοροποίησης της επωνυμίας μεταξύ των επιχειρήσεων. Ειδικότερα στο άρθρο 54 προβλέπεται ότι, για τα νομικά πρόσωπα η επωνυμία και ο διακριτικός τίτλος σχηματίζονται, σύμφωνα με όσα προβλέπονται για κάθε νομικό τύπο ενώ για πρώτη φορά αποσαφηνίζεται ρητά ότι, ένα νομικό πρόσωπο μπορεί να κατοχυρώσει περισσότερους από έναν διακριτικούς τίτλους.
Επιπρόσθετα, ορίζεται ότι, η επωνυμία και οι διακριτικοί τίτλοι:
α) δεν προσκρούουν στη νομοθεσία και στα χρηστά ήθη,
β) διαφοροποιούνται επαρκώς από επωνυμίες και διακριτικούς τίτλους ήδη εγγεγραμμένων υπόχρεων στο Μητρώο Επωνυμιών και Διακριτικών Τίτλων του Γ.Ε.ΜΗ., καιγ) δεν έχει κατοχυρωθεί το λεκτικό της επωνυμίας ή των διακριτικών τίτλων, ως εμπορικό σήμα.
Αν οι Υ.Γ.Ε.ΜΗ. διαπιστώσουν οποιαδήποτε παρέκκλιση από τα ανωτέρω, ή περιέλθουν σε αυτές τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις, που αφορούν σε επωνυμία ή διακριτικό τίτλο, ή πράξεις και αποφάσεις περί ενωσιακών ή κοινοτικών σημάτων, ή αποφάσεις του Οργανισμού Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας και της Διοικητικής Επιτροπής Σημάτων, κατά των οποίων δεν χωρεί προσφυγή, καλούν τους υπόχρεους να συμμορφωθούν με τις ως άνω αποφάσεις και πράξεις, κατά τη διαδικασία της παρ. 1 του άρθρου 29.
Τέλος, στο άρθρο 57 του νέου νόμου παρέχεται ευρεία εξουσιοδότηση στον Υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων για την έκδοση δέκα τουλάχιστον εκτελεστικών του νόμου υπουργικών αποφάσεων (προβλέπεται δε και η έκδοση δύο Προεδρικών Διαταγμάτων), για τον καθορισμό των ειδικότερων θεμάτων, γεγονός που καθιστά σαφές ότι, η ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή των διατάξεων του νέου νόμου εξαρτάται αποκλειστικά, αφενός μεν, από την ταχύτητα έκδοσης των σχετικών αποφάσεων, αφετέρου δε, από την νομοτεχνική αρτιότητα τους.
Ολόκληρο το κείμενο του Ν.4919/2022 μπορεί κανείς να το επισκοπήσει και στην ιστοσελίδα του Εθνικού Τυπογραφείου www.et.gr .
